We współczesnej gospodarce, która w dużej mierze jest oparta na wiedzy, edukacja pozaformalna odgrywa szczególną rolę. Jej wpływ na kształcenie pracowników w sektorze handlu jest znaczący, w odróżnieniu od instytucji edukacji formalnej. Niniejsza analiza jest wynikiem przygotowań Wykonawcy do podjęcia skutecznych działań komunikacyjnych z sektorem w oparciu o przyjęty plan komunikacji.
Strategia kształcenia kadr opracowywana przez przedsiębiorstwa jest głównym determinantem rozwoju firm. Z punktu widzenia kadry zarządzającej ważne jest, aby różnorodność szkoleń oferowanych pracownikom pomagała w podnoszeniu ich kompetencji, co pośrednio oczywiście przekłada się na efektywność przedsiębiorstwa, mierzoną wskaźnikami ekonomicznymi.
Przedsiębiorstwa, które składają się na system edukacji pozaformalnej, mimo rosnącego popytu na oferowane usługi szkoleniowe, są zmuszone do nieustannego monitorowania rynku od kątem zapotrzebowania na kompetencje, jak również do stałego podnoszenia ich jakości, zarówno za sprawą konkurencji, jak i rosnących wymagań przedsiębiorstw sektora handlu. Tradycyjny model świadczenia usług szkoleniowych poddawany jest nieustannym zmianom – przedsiębiorcy oczekują usług rozwojowych „uszytych na miarę”, czyli sprofilowanych do specyfiki funkcjonowania konkretnej gałęzi handlu.
Praktyka pokazuje, że odbiorcami usług szkoleniowych są najczęściej duże przedsiębiorstwa, które stawiają na innowacyjność i ciągły rozwój. Wielkość przedsiębiorstwa decyduje także o wyborze formy szkolenia – firmy z sektora MŚP wybierają szkolenia otwarte, według z góry ustalonego programu, natomiast duże przedsiębiorstwa decydują się na szkolenia profilowane, uwzględniające ich indywidualne potrzeby. Bardzo duża liczba szkoleń ma charakter typowo branżowy i jest ściśle powiązana z budową ścieżki rozwoju pracownika wykonującego swoje zadania w danym zawodzie. Dokładana analiza deskrypcji programów szkoleniowych pokazała, iż przedsiębiorstwa świadczące usługi rozwojowe dla pracowników sektora handlu starają się dostosować swoją ofertę do aktualnych potrzeb firm handlowych. Ciekawym zjawiskiem jest fakt, iż w dużej mierze przedsiębiorstwa te wywierają wpływ na zmianę ofert firm szkoleniowych, kreując tym samym popyt na kształcenie konkretnych kompetencji.
Najaktualniejsza wiedza dot. sektora edukacji pozaformalnej w Polsce pochodzi z Rejestru Usług Szkoleniowych (RIS). W 2019 roku RIS zawierał informacje na temat 11,9 tys. firm szkoleniowych. Rejestr pozwala na analizę tematyki szkoleń przeprowadzanych przez firmy – na koniec marca 2019 roku baza RIS zawierała dane dotyczące ponad 149 tys. szkoleń. Zgodnie z bazą RIS, jednym z największych beneficjentów szkoleń oferowanych przez jednostki szkoleniowe były przedsiębiorstwa bezpośrednio lub pośrednio kształcące kompetencje przydatne w sektorze handlu. Powyższe pokazuje wyraźnie, że sektor handlu jest potężnym beneficjentem usług rozwojowych.
W Polsce już od wielu lat istnieje trend według którego, duże przedsiębiorstwa postrzegają szkolenie pracowników jako długofalową inwestycję, dlatego też starają się rozwijać zróżnicowane instrumenty kształcenia kompetencji, z uwzględnieniem tych najbardziej zaawansowanych, takich jak np. opracowywanie indywidualnych ścieżek rozwoju pracowników czy korzystanie z różnych form kształcenia zachęcając do zakorzenienia w pracownikach idei uczenia się przez całe życie. Z kolei przedsiębiorstwa z sektora MŚP decydują się na skorzystanie z usług rozwojowych dopiero w chwili pojawienia się aktualnego zapotrzebowania na konkretną kompetencje, na co do tej pory firmy z branży szkoleniowej skutecznie odpowiadały. Niewątpliwym załamaniem na rynku edukacji pozaformalnej są skutki gospodarcze spowodowane pandemią COVID-19. Mamy w tej chwili do czynienia ze swoistym precedensem w historii rynku usług rozwojowych w Polsce. Z jednej strony bowiem istnieje ogromne zapotrzebowanie kreowane przez małe i średnie przedsiębiorstwa w sektorze handlu na usługi rozwojowe związane bezpośrednio z przejściem z formy stacjonarnej sprzedaży towarów na formę zdalną. Z drugiej strony znaczna część przedsiębiorstw świadczących usługi rozwojowe boryka się z problemem pracy zdalnej, gdyż nie są one przystosowane do świadczenia usług edukacyjnych online, dzięki czemu zdecydowana część branży zawiesiła działalność edukacyjną. Wobec niecierpiącej zwłoki potrzeby wdrożenia przedsiębiorstw handlowych z sektora MŚP w tryb sprzedaży zdalnej powstała luka, która ze względu na obecną sytuację powinna zostać wypełniona środkami pomocowymi dotowanymi z budżetu Państwa.
Kolejnym wyzwaniem stojącym przed instytucjami edukacji formalnej jest grupa docelowa młodego i starszego pokolenia w Polsce. Osoby, które podejmują pierwszą swoją pracę, oczekują od pracodawcy zapewnienia możliwości rozwoju. Jednym z najważniejszych elementów zatrudnienia wśród młodych ludzi, zaraz po wysokości zatrudnienia i awansie, jest właśnie rozwój i możliwość podnoszenia kompetencji przez szkolenia. Po drugiej stronie skali wieku znajdują się osoby 50+, dla których większość pracodawców nie posiada programów rozwoju dostosowanych do ich wieku, zapominając jednocześnie, iż odpowiednio przeszkoleni pracownicy 50+ mogą stanowić siłę przedsiębiorstwa i uzupełniać niedobory kadrowe spowodowane niżem demograficznym czy emigracją zarobkową. Aktualna sytuacja, która wymusza pracę w systemie zdalnym daje możliwość dla przedsiębiorców świadczących usługi rozwojowe, przygotowania oferty edukacyjnej, która pozwoliłaby na podnoszenie kompetencji pracowników handlu we wskazanych grupach wiekowych i odpowiadałaby na aktualne zapotrzebowanie pracodawców chociażby w sektorze e-commerce.
Podsumowując, dotychczasowy tradycyjny rynek instytucji edukacji pozaformalnej można określić jako nasycony. W kontekście sytuacji gospodarczej spowodowanej pandemią COVID-19 programy szkoleniowe dedykowane przedsiębiorstwom handlowym i działom handlowym w firmach produkcyjnych, należy wzbogacić o ofertę nowoczesnych metod rozwoju, np. e-learningu, blended learningu czy wirtualnej rzeczywistości. Nowa rzeczywistość postpandemiczna może wymusić na firmach z branży szkoleniowej tworzenie programów szkoleń „szytych na miarę”, które z pewnością znajdą swoich odbiorców, którym przede wszystkim będzie zależało na zindywidualizowaniu usługi rozwojowej pod kątem formy oraz tematyki szkoleń. Znaczącą rolę w przeobrażeniu rynku usług rozwojowych dla sektora handlu dot. przejścia z systemu tradycyjnego na zdalny sprzedaży odgrywać będzie Sektorowa Rada ds. Kompetencji w Handlu, która diagnozując potrzeby przedsiębiorców, określi zapotrzebowanie na kompetencje w sektorze handlu, co z kolei przełoży się na dostosowanie zarówno programów kształcenia jak również formy szkolenia przez instytucje kształcenia pozaformalnego.
Krystyna Kornecka
KONTAKT
ul. Trębacka 4, 00-74 Warszawa
t: +48 22 6309611 f: +48 22 6309725
.
Projekt POWR.02.12.00-00-SR15/18 jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) 2014-2020.
© 2019-2023 Krajowa Izba Gospodarcza Centrum Promocji Sp. z o. o. Wszelkie prawa zastrzeżone.